Tamara ėshtė romani i parė erotik finlandez dhe ėshtė vepra mė pėrfaqėsuese e shkrimtares Eeva Kilpi. Si njė udhėtim marramendės nė kėtė libėr pėrshkruhet marrėdhėnia e dykuptimtė e njė gruaje, Tamarės, me tė dashurin e saj, tė shndėrruar nė tė pafuqishėm pas njė aksidenti tė mistershėm. Nėpėrmjet rrėfimit qė ajo u bėn aventurave tė saj sentimentale (e mė tepėr), jemi paraprakisht tė bindur tė zbulojmė qė ky tekst nuk ėshtė pėrshkrim i pastėr e i thjeshtė i ekzistencės sė njė gruaje tė shastisur nga dashuria fizike, por shprehja e njė vullneti tė egėr tė emancipimit tė psikologjisė femėrore. Me kėtė roman tė nxehtė ardhur prej njė vendi tė ftohtė si finlanda, Eeva Kilpi godet, jo pa humor, puritanizmin, hipokrizinė dhe paragjykimet qė e bėjnė ekzistencėn tė dhimbshme e tė fajshme, dhe kėrkon pėr gratė tė drejtėn pėr njė jetė dashurore dhe me seksualitet.
Mbas pėrballjes me lexuesin finlandez nė vitin 1972, mė pas me atė danez, suedez, anglez, gjerman, zviceran, sllovak, serbo-kroat, japonez, e amerikan, ky libėr u pėrzgjodh nga Shtėpia Botuese DITURIA, qė tė pėrballej me lexuesin shqiptar.
Eeva Kilpi e lindur mė 1928 ėshtė finlandeze me origjinė kareliane. Fėmijėrinė e kaloi nė Karelia dhe sikurse mijėra finlandezė tė tjerė qe e detyruar tė zhdukej nga Finlanda, kur Bashkimi Sovjetik pushtoi vendin nė pėrfundim tė Luftės sė Dytė Botėrore.
Fillon tė shkruajė nė moshėn tridhjetenjėvjeēare dhe njė numėr i madh tregimesh do i japė shumė shpejt famėn. Gjatė njė karriere afro dyzet vjeēare, Eeva Kilpi ka vatėrzuar nė pėrshkrim ndjenjėn femėrore dhe ngjarjet e familjeve kareliane.
Traumat e Kilpit shkojnė nga Karelia nė Finlandė, nga fshati nė qytet dhe lėnė shenjėn e tyre nė punėt e saj tė hershme, ku njė idil fėmijėrie shpesh ėshtė i krahasueshėm me njė ndijim marrėzie e vetėpėrmbajtjeje nė jetėn qytetare. Mė pas ndryshon qendrėn e vėmendjes duke u pėrqendruar gjithnjė e mė tepėr te problemet e sprovuara tė njė gruaje qė lufton pėr pavarėsi nė njė botė tė zotėruar prej burrave e parasė. Feminizmi i saj, nėse mund ta quajmė kėshtu, nuk ėshtė as teorik as i programuar, por i ndjeshėm e pothuajse i orientuar. Pėrgjatė punės sė vet radhit shprehi tė veēanta nė njė temė tė pėrēmuar nga shumė autorė jeta e zakontė, kėnaqėsitė e brengat e saj.
I pari pėrjashtim magjepsės nė karrierėn e saj ėshtė romani erotik Tamara (1972-1978), njė pėrshkrim i marrėdhėnies mes njė gruaje seksualisht energjike e njė burri tė gjymtuar. Nė vitet 70 fillon ta zhvendosė gjeninė e saj nga proza rrėfimtare te poezia jetėsore duke pėrshkruar jetėn e pėrditshme tė grave, kėshtu qė shfaqet me rreth pesė pėrmbledhje poezish. Vepra e saj gjeti njė rreth tė gjerė lexuesish edhe nė Suedi.
Duke ndjekur gjurmėt e dy autorėve finlandezė tė fundshekullit tė nėntėmbėdhjetė, Maria Jotuni e Aino Kallas, ajo kėrkon pėr gratė tė drejtėn pėr njė jetė afektive dhe me seksualitet.
Fri Mar 13 2009, 00:28
